Bezoekersrecord tijdens stralende Open Monumentendag Gouda
Zeker 10.000 bezoekers bezochten afgelopen weekeinde de 50 gratis opengestelde monumenten en tientallen activiteiten in Gouda, tijdens de 38-ste van de VriendenLoterij Open Monumentendag. "Het aantal bezoekers was op de zaterdag 20% meer dan vorig jaar (toen alleen zaterdag). Zo bezien hebben we een nieuw bezoekersrecord gevestigd", aldus Hans Richters, voorzitter van de Goudse Open Monumentendag.
Landelijk bezochten naar schatting ca. 1,75 miljoen bezoekers de ruim 5.500 gratis opengestelde monumenten en 1.500 activiteiten in Nederland, tijdens de 38ste editie van de VriendenLoterij Open Monumentendag. Een ruime stijging ten opzichte van vorig jaar, toen 1,5 miljoen mensen op de been waren. Open Monumentendag blijkt populairder dan ooit.
Op zaterdag 14 en zondag 15 september was het weer tijd voor de Open Monumentendag, het grootste culturele evenement van Nederland. Tijdens dit weekend openden duizenden monumenten hun deuren gratis voor het publiek, waardoor je unieke locaties kunt bezoeken die normaal niet toegankelijk zijn. Ook in Gouda was er volop te beleven!
Daverende geluidsalvo’s van Nieuw Geluid in Gouwekerk bij Open Monumentendag in Gouda. pic.twitter.com/Qcv5JBu6J2
— ZoGouds.nl (@DitiszoGouds) September 15, 2024
50 monumenten in Gouda
Deze 38ste editie van de Open Monumentendag staat in het teken van het thema ‘Routes, netwerken en verbindingen’. In Gouda worden zo'n 50 monumenten opengesteld. Waaronder een 11-tal nieuwe objecten!
Nieuwe open monumenten
NTC-Bunker – Groen van Prinsterersingel 44
’t Gouwe Anker – Lage Gouwe 150
Barok trappenhuis – Aaltje Bakstraat 1
Voormalige loge De Waare Broedertrouw – Hoge Gouwe 77
Grachtenpand – Lage Gouwe 28
Den Gouwen Aar – Oosthaven 6
Grachtenpand – Oosthaven 15-16
Vroegere Joodse Bejaardentehuis / Gebouw De Haven – Oosthaven 31C
Patriciërswoning – Westhaven 39
De Wildeman – Westhaven 40
Woonhuis van Priester Gijsbert Willemszoon Raet – Westhaven 45
Bij een groot aantal monumenten werden verhalen verteld, rondleidingen gegeven en waren informatiebladen beschikbaar. De websites en – nieuw! – de OMD-app bieden verdieping en handige navigatie tools. Zie www.openmonumentendag.nl | www.monumentenstad.nl
Landelijk thema: Onderweg!
Open Monumentendag 2024 stond in het teken van routes, netwerken en verbindingen. Met de slogan Onderweg! werd aandacht besteed aan reizen via diverse soorten wegen en met verschillende vervoersmiddelen. Van A naar B. Maar ook onderweg zijn in de vorm van tijd: van verleden naar heden, van oud naar nieuw.
Goudse focus: de Blauwe Draad
Het landelijk thema Onderweg! was in Gouda vertaald naar de Blauwe Draad. Gouda dankt haar ontstaan aan de rivier de Gouwe die uitmondt in de Hollandsche IJssel. Een voor West-Europa in de Middeleeuwen zeer belangrijke noord-zuid verbinding die via het IJ en de Oude Rijn liep van Amsterdam tot aan Antwerpen. Centraal staat de doorvaart door de Gouwe en de Haven, uitgegraven rond 1250. De Mallegatsluis en de Turfsingel (nu deels Museumhaven) behoorden ook tot dit cruciale waterknooppunt. Een binnenvaartroute die garant stond voor ‘handel, wandel en frustratie’.
Dankzij deze monopolie positie kwam Gouda tot grote bloei. Denk aan het innen van tol, scheepvaart gerelateerde bedrijvigheid en in de Middeleeuwen met name de productie en export van bier. De patriciërspanden langs de Oost- en Westhaven herinneren nog aan deze gestapelde rijkdom. Naast commercieel gewin bracht de doorvaart ook frustraties met zich mee. Met het verplicht passeren van de krappe Donkere Sluis creëerde het stadsbestuur een oponthoud van enkele dagen. Goed voor potverteren, tenslotte.
De doorvaart werd gefaciliteerd door een uniek sluizenstelsel van 800 meter lengte dat nagenoeg nog intact door de binnenstad loopt. Met eeuwenoude waterwerken als Amsterdams Verlaat, Donkere Sluis en Havensluis. Maar de Gouwe voedde ook een fijnmazig netwerk van kleinere grachten, gangen en soms overkluisde waterlopen. Denk aan Turfmarkt, Zeugstraat, Spieringstraat, Raam en Peperstraat. Dit ingenieuze watersysteem maakte slim gebruik van het verschil tussen eb en vloed in de Hollandsche IJssel. En spoelde zo stelselmatig de grachten en rioleringen van Gouda schoon. Met recht een waterbouwkundig hoogstandje voor die tijd. Veilig ingebed achter muren, poorten en de omringende Singels met haar ravelijnen.
Gouda: historische waterstad aan de Hollandsche IJssel
Een aantal woonhuizen uit de 17e en 18e eeuw langs de Goudse waterwegen zijn deels betaald met geld afkomstig van slavernijplantages. In winkels werd destijds koloniale waar verhandeld die geproduceerd werd onder barre omstandigheden. Met de opbrengst van naar Afrika vervoerde Goudse Pijpen werden slaven aangekocht die naar Amerika werden verscheept. Ook dit alles hoort bij het verhaal van Gouda.