Museum Gouda
In 1942 woonden twee Joodse vluchtelingen in Museum Gouda
Het Catharinagasthuis was tot in de jaren dertig een armenhuis en na de oorlog werd het een museum. Wat Museum Gouda niet wist, is dat er in 1942 twee Joodse vluchtelingen woonden op Oosthaven 10. Zo laat Museum Gouda weten.
Gouden stenen
Als je bekend bent in het Goudse, heb je ze vast weleens opgemerkt: gouden stenen in de stoep. Als je beter kijkt zie je namen en data staan. De Stolpersteine: door heel Gouda herinneren deze “struikelstenen” aan de 389 Joodse stadsgenoten die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord.
Wat je misschien niet wist, is dat deze stenen onderdeel zijn van het grootste monument van Europa, opgericht door kunstenaar Gunter Demnig. In heel Europa zijn er inmiddels meer dan 100.000 Stolpersteine geplaatst.
Ook in de stoep voor het museum aan de Oosthaven zijn afgelopen week door Soesja Citroen, coördinator van Stolpersteine Gouda, twee stenen geplaatst. Het Catharinagasthuis was tot in de jaren dertig een armenhuis en na de oorlog werd het een museum. Wat Museum Gouda niet wist, is dat er in 1942 twee Joodse vluchtelingen woonden op Oosthaven 10.
Hester Swaep en Elie Valensi
Op de gedenkstenen zijn de namen Hester Swaep en Elie Valensi te lezen. De in Rotterdam geboren Hester vertrok eerst naar Delft, en vluchtte vervolgens naar Gouda. In augustus 1942 werd zij hier opgeroepen voor ‘werkverruiming’. Ze meldde zich gehoorzaam op het station werd op transport naar Westerbork gesteld. Nauwelijks een maand later werd zij in Auschwitz vermoord. Hester Swaep werd 19 jaar oud.
De zestiger Elie was vanuit Parijs met zijn gezin naar Rotterdam en daarna naar Schiedam verhuisd. Ook hij werd opgejaagd door de anti-Joodse maatregelen, vanaf september 1940 moesten alle ‘buitenlandse’ vluchtelingen de kuststreek verlaten. In 1941 kwam hij naar Gouda, waar hij in 1942 naar het Catharinagasthuis verhuisde. In de zomer van dat jaar begonnen de gedwongen Jodentransporten vanaf doorgangskamp Westerbork. Er kwamen al snel razzia’s om Joden van alle leeftijden op te pakken, waaronder Elie. In september 1942 werd hij vastgezet in Westerbork; binnen vier dagen moest hij mee met de deportatietrein en op 24 september 1942 werd hij vermoord in Auschwitz.
Donkere bladzij
Deze verhalen zijn gruwelijk. Maar zoals Gouwenaar Soesja Citroen (Elisabeth Citroen) zegt: “Met dit spoor van gedenkstenen wordt een donkere bladzij in de geschiedenis van de stad tastbaarder.”
"Dat belang kunnen wij Museum Gouda alleen maar onderschrijven", aldus Femke Haijtema, directeur Museum Gouda. "Het bestaan van Hester Swaep en Elie Valensi, die woonden waar wij nu werken en tentoonstellingen maken, was ons onbekend. Daar hebben de Stolpersteine verandering in gebracht. Nu kunnen we verder onderzoek doen naar deze stadsgenoten, en hun tijd in het Catharinagasthuis. Mocht je binnenkort bij ons op de stoep staan, sta dan gerust even stil..."
