Heel veel voorbereiding én geheimhouding: vrijdag komt dat ten einde en regent het weer lintjes in het Goudse. De gemeente zet weer alles op alles om er een feestelijke dag van te maken. Het aanvragen van een lintje doe je meestal een jaar van tevoren. Maar wanneer kom je eigenlijk in aanmerking voor een koninklijke onderscheiding?
Een koninklijke onderscheiding voor ondernemer Nico Voogt in 2023.
Waardering
De dag vóór Koningsdag is voor duizenden mensen in Nederland extra speciaal: op deze dag krijgen zij de koninklijke onderscheiding opgespeld als blijk van waardering voor hun bijdrage aan de samenleving.
Deze mensen - gedecoreerden genoemd - worden met een smoesje naar het stadhuis of een andere locatie gelokt, waar ze in een zaal met familie en vrienden de versierselen krijgen opgespeld van de burgemeester. De meeste gemeenten houden de uitreiking op een feestelijke locatie: in een kerk, een theater of in het stadhuis. In Gouda gebeurt dat al twee jaar achtereen in de Sint Janskerk.
Dit jaar zijn dat er in Gouda dertien Gouwenaars. ZoGouds publiceert vrijdag 25 april, rond 13u00 de namen van de gedecoreerden met bijbehorende toelichting.
Hoe krijg je een lintje?
Zo'n lintje krijg je niet zomaar. Je komt in aanmerking voor een lintje als je iets bijzonders hebt gedaan voor de Nederlandse samenleving of als je vijftien jaar of langer vrijwilligerswerk hebt gedaan. Dat verklaart waarom de mensen die een lintje krijgen gemiddeld zestig jaar oud zijn.
Een lintje wordt bijna een jaar van tevoren aangevraagd en is niet vanzelfsprekend. Iemand in de omgeving van de kandidaat, wat een 'potentieel gedecoreerde' heet, kan bij de gemeente een aanvraag doen voor een lintje. De kandidaat vraagt dus nooit zelf een lintje aan. Een ander belangrijk onderdeel van het aanvraagproces is de geheimhouding.
Hoe wordt de aanvraag beoordeeld?
Het invullen van het formulier is de eerste stap in het beoordelingsproces, hier ga je steeds een trede omhoog op de ladder. De 'zestrapsraket' begint bij het aanvraagformulier dat door een ambtenaar wordt beoordeeld. Als deze is goedgekeurd, ligt het dossier bij de burgemeester op het bureau. Die stuurt het door naar de commissaris van de koning.
Het dossier belandt vanaf hier bij het Kapittel voor de Civiele Orden in Den Haag. Daar wordt een voorstel gedaan over de orde en de graad die een kandidaat ontvangt.
Welke graden zijn er?
Je kan worden benoemd in de Orde van Oranje-Nassau of in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Van welke orde je lid wordt en in welke graad, ligt aan de maatschappelijke betekenis van het (vrijwilligers)werk dat je hebt gedaan.
De meeste mensen worden benoemd in de Orde van Oranje-Nassau. De verschillende graden zijn:
- Lid: Het grootste gedeelte van de gedecoreerden wordt benoemd tot Lid. Dit zijn vooral mensen die binnen hun eigen gemeente actief zijn.
- Ridder: Bij inwoners die worden benoemd tot Ridder gaat het om activiteiten met een regionale of zelfs landelijke uitstraling.
- Officier: Personen die benoemd worden tot Officier hebben met hun bijzondere verdiensten vaak landelijke of internationale invloed.
- Commandeur: De gedecoreerde moet zeer bijzondere of belangrijke activiteiten hebben verricht met internationale of wereldwijde betekenis.
- Grootofficier: In 25 jaar zijn slechts vier burgers benoemd tot Grootofficier. De verdiensten van deze personen hebben wereldwijde waarde.
- Ridder Grootkruis: Deze graad is uitzonderlijk. Oud-premiers worden vaak benoemd tot Ridder Grootkruis.
- Lid in de Orde van Oranje-Nassau, draagteken en orde
- Ridder in de Orde van Oranje Nassau
- Ridder in de Orde van Oranje Nassau
Bij werkzaamheden met een regionale of landelijke uitstraling wordt de graad Ridder toegekend. Je wordt tot Officier benoemd bij landelijke of internationale verdiensten.
Daarnaast heb je nog drie andere graden in de Orde van Oranje-Nassau: Commandeur, Grootofficier en Ridder Grootkruis. Deze worden maar zelden toegekend.
Benoemingen in de Orde van de Nederlandse Leeuw komen nog minder vaak voor. Deze wordt enkel uitgereikt aan mensen met 'bijzondere verdiensten van zeer exceptionele aard voor de samenleving'.
Wat gebeurt er na het bepalen van de orde en graad?
Als de orde en de graad zijn bepaald, kan het Kapittel het dossier doorsturen. Deze komt dan terecht bij de verantwoordelijk minister die vrijwel altijd het advies overneemt en dit bekrachtigt in een koninklijk besluit.
Daarna wordt dit besluit door de koning ondertekend. Vervolgens gaat het dossier de ladder weer omlaag en komt het op het gemeentehuis.
Op 25 april zullen dertien Gouwenaars en duizenden mensen in het land horen dat 'het Zijne Majesteit de Koning heeft behaagd' de kandidaat te benoemen tot...
